نویسنده: مریم حجاران، محمد پورفخاران، مرضیه نوری آق قلعه



 
اگر در دوران بارداری با لکه‌بینی یا خونریزی واژینال مواجه شدید، حتی اگر به نظر برسد که خونریزی قطع شده است بلافاصله با دکتر یا مامای خود تماس بگیرید. اگر چه ممکن است که خونریزی واژینال یا لکه‌بینی به دلیل یک مسئله جزئی باشد، اما احتمال مسائل جدی نیز وجود دارد. احتمالاً برای رد هر گونه عوارض و اطمینان یافتن از سلامت شما و فرزندتان، انجام معاینه ضروری است (اگر خونریزی شما ادامه دارد یا درد شدید به هر شکلی دارید و دسترسی فوری به پزشک خود ندارید، سریعاً به بخش مراقبتهای فوری) اورژانس مراجعه کنید.

فرق بین لکه‌بینی و خونریزی

لکه‌بینی خونریزی خفیفی است مشابه آن چیزی که احتمالاً در اوایل یا اواخر قاعدگی مشاهده می‌کنید. رنگ آن می‌تواند از صورتی تا قرمز مایل به قهوه ای تغییر کند (رنگ خون خشک شده).

علل لکه‌بینی

به دلیل افزایش میزان جریان خون دهانه رحم و بافت‌های اطراف، شما ممکن است بعد از پاپ اسمیر (آزمایش سرطان دهانه رحم)، معاینه داخلی و یا رابطه جنسی لکه‌بینی داشته باشید، علل دیگر شامل موارد زیر هستند:

خونریزی مربوط به لانه گزینی

ممکن است شما خونریزی کم و خفیفی مربوط به لانه گزینی که احتمالاً 11 تا 12 روز بعد از باروری اتفاق می‌افتد داشته باشید (نزدیک به زمانی که شما متوجه رخ ندادن سیکل قاعدگی می‌شوید). ممکن است که علت آن لانه گزینی تخم بارور شده در دیواره رحم باشد، پدیده ای که معمولاً 6 روز بعد از قاعدگی اتفاق می‌افتد، اما نمی‌توان به طور قطع مطمئن بود که خونریزی ناشی از لانه گزینی است. خونریزی خیلی خفیف بوده، در عرض 1 تا 2 روز تمام شده، و فقط تعداد کمی از زنان حامله این نوع از لکه‌بینی را دارند.

سقط خود به خودی یا حاملگی نابجا

لکه‌بینی می‌تواند جز علائم اولیه یک سقط خود به خودی یا حاملگی نابجا باشد، به خصوص اگر با درد یا انقباضات (کرامپ) شکمی همراه باشد. در حدود یک چهارم زنان حامله در اوایل حاملگی خونریزی یا لکه‌بینی دارند و در حدود نیمی از این افراد دچار سقط خود به خودی می‌شوند. اما اگر سونوگرافی که از جنین شما در حدود هفته های 7 تا 11 انجام می‌شود نشان دهنده ضربان قلب باشد، شانس ادامه حاملگی شما بیشتر از 90% است.

عفونت‌ها

لکه‌بینی ممکن است به دلایل غیر مرتبط با حاملگی باشد. عفونتهای واژینال (مانند عفونتهای قارچی یا باکتریال) یا عفونتهای منتقله از راه مقاربت (مانند تریکومونا، گنوره، کلامیدیا یا هرپس) ممکن است باعث تحریک یا التهاب دهانه رحم شوند. دهانه ملتهب رحم، مستعد خونریزی بعد از پاپ اسمیر یا رابطه جنسی است. همچنین ممکن است به دلیل وجود پولیپ (یک نوع توده خوش خیم)، بعد از پاپ اسمیر یا نزدیکی جنسی خونریزی یا لکه‌بینی داشته باشید.

مشکلات جفت یا زایمان زودرس

در سه ماهه دوم و سوم حاملگی، خونریزی یا لکه‌بینی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی مثل جفت سرراهی، جدا شدن جفت (که در این پدیده جفت از رحم جدا می‌شود) و سقط خود به خودی دیررس (بین 13 هفتگی و اواسط حاملگی) یا زایمان زودرس (بین نیمه حاملگی و 37 هفتگی) باشد.

زایمان طبیعی

ترشح موکوسی که بر اثر وجود خون تغییر رنگ یافته بعد از 37 هفتگی به احتمال زیاد نشانه جدا شدن یک پلاک موکوسی در اثر نرم و گشاد شدن دهانه رحم و آماده شدن آن برای مراحل زایمان می‌باشد. در این مرحله نیز شما هر لکه‌بینی یا خونریزی را باید به پزشک خود اطلاع دهید.

علل ناشناخته

در بعضی از موارد علت لکه‌بینی در نهایت نیز مشخص نمی‌شود. تنهاکاری که پزشک در این موقع می‌کند، تجویز دستورات احتیاطی شامل ورزش نکردن، خودداری از نزدیکی و خودداری از بلند کردن اشیاء سنگین و موارد دیگر است.
توجه: اگر گروه خونی شما Rh منفی است، هر زمانی که شما دچار لکه‌بینی یاخونریزی از مهبل می‌شوید احتیاج به تزریق ایمونوگلوبولین Rh دارید (مگر اینکه مطمئن باشید که گروه خونی پدر بچه نیز Rh منفی است).
منبع: دکتر مریم حجاران، دکتر محمد پورفخاران، مرضیه نوری آق قلعه، 9 ماه چشم انتظاری، انتشارات ابتکار دانش، قم، چاپ اول، 1386